Wieś jest siedzibą sołectwa Tuchom w którego skład wchodzi również miejscowość Tuchomek. Niewielka wieś leży na zachodnim brzegu jeziora Tuchomskiego. Pierwsze wzmianki o lokacji Tuchomia datuje się na wiek XI. W 1283 r. Mściwoj II oddaje Tuchom cystersom z pobliskiej Oliwy. W czasach I Rzeczypospolitej zakonnymi ziemiami Tuchomia i Tuchomka, tworzącymi jeden klucz dóbr, gospodarowali dzierżawcy. Po kasacie zakonu i przejęciu gruntów przez władze pruskie teren dzisiejszej wsi wszedł w skład dóbr państwowych. Ich częściową parcelację przeprowadzono w XIX wieku, zapoczątkowując tym rozwój wsi. Majątek tuchomski przez lata był dzierżawiony i dopiero na przełomie XIX i XX wieku został sprzedany prywatnemu właścicielowi. Po 1920 roku dobra tuchomskie należały do rodziny Bölcke, od których odkupił je w 1929 roku niejaki Czarnecki. Po 1945 roku ziemie majątku wraz z gruntami w Tuchomku zostały upaństwowione. Część rozparcelowano między miejscowych chłopów, a z części utworzono PGR. Z dawnych zabudowań nad jeziorem, zachował się dworek (obecnie jeden z budynków ośrodka wypoczynkowego „Oleńka"). Dzisiejszy Tuchom to wieś rolnicza przecięta drogą krajową nr 20 We wsi zachowała się licząca około 100 lat, leśniczówka nad Strzelenką przy śródleśnej drodze z Tuchomia do Osowej.

 

(Opracowanie w ramach konkursu tuchom.net 2015/2016 p. Krzysztof Podczaski )

 

                Tuchom zamieszkiwany był od ponad 1300 lat. Świadczy o tym grodzisko z czasów wczesnego średniowiecza (VI- Xw). Być może zamieszkiwane było ono nawet aż do 1 połowy XII w. Znajduje się ono około półtora kilometra na północ od Tuchomka, po wschodniej stronie jeziora  Tuchomskiego. Położone jest na cyplu otoczonym bagnami. Ma kształt trójkąta o bokach około 80 m.

1283r-    Pojawia się w dokumentach nazwa Thuchumye, a to za sprawą najstarszego syna Świętopełka II ,Mściwoja II.   

                Oddaje Chwaszczyno, Tuchom wraz z jeziorem oraz dwunastoma innymi wioskami cystersom z Oliwy, jako       wynagrodzenie za ziemię gniewską, którą zabrali Krzyżacy. Odtąd Tuchom stał się przedmiotem sporu pomiędzy klasztorem oliwskim, a żukowskim.
                 Pod koniec XIII w. do nowo powstałej parafii chwaszczyńskiej dołączono prawdopodobnie Tuchom, który         należał do parafii żukowskiej, ale stanowił własność cystersów oliwskich.

1301r-    Rozwiązano spór o dziesięciny z obszaru Tuchom, Chwaszczyno, w taki sposób,że Tuchom nadal pozostał we   władaniu klasztoru oliwskiego. Chwaszczyno przeszło pod władzę biskupa włocławskiego.

1330r-    W dokumentach klasztornych pojawia się nazwa Thuchom.

1341r-    Klasztor oliwski nadaje 40 włók w Tuchomiu Markowi von Wyzlin na prawie chełmińskim, celem obsadzenia     ich Niemcami. Opactwo w zamian dostaje za to np. 10 włók wolnych, sołectwo, łąkę na Zaspie i inne przywileje.

1342r-    W dokumentach pojawia się nazwa Thuchem. Pojawia się również zapis, że w okresie panowania Krzyżaków     na tym terenie posiadłości klasztoru oliwskiego nie uległy poważniejszym zmianom, a należały do nich m.in    Tuchom i Tuchomek.

1356r-    Z tego roku pochodzi zapis, że między innymi Tuchom i Tuchomek (w zapisie jest Niewiadów) musiały mleć       zboże w  klasztornym młynie w Smolinie (Borowiec).

1381r-    Za czasów opata oliwskiego, Zygfryda połączono Tuchom i Tuchomek w jedną posiadłość i nadano jej prawo   chełmińskie. Sołtysem Tuchomia był wówczas Mikołaj Pyzer.

                               W Tuchomiu, należącym do klasztoru oliwskiego, znajdował się w XIV w. dwór klasztorny. Opat              Musskendorf (żyjący w II połowie XV w.) wzniósł nowy budynek z refektorium i izbą dla opata, dom dla        rybaków, stodołę i stajnię. Mieścił się tu ośrodek gospodarczy wszystkich dóbr tegoż klasztoru. Nie jest pewne                gdzie postawiono te obiekty w Tuchomiu czy Tuchomku, ponieważ w tym czasie były jedną własnością.

                               W XV wieku w Tuchomiu znajdowała się karczma. Mogła istnieć nawet wiek wcześniej. Zachował          się bowiem dokument dotyczący karczem we wsiach opactwa oliwskiego. W większych wsiach karczmy     istniały także w czasach przedkrzyżackich, za panowania książąt kaszubskich. Stąd mogła istnieć nawet            jeszcze dużo wcześniej.

1570r-    pojawia się nazwa Tuchomie.

                               W XVI wieku Tuchom, w porównaniu z innymi wsiami opactwa oliwskiego, był raczej niewielką wsią.
Miał 12 łanów gruntu. Dla porównania np. Rumia miała aż 72.W Tuchomiu mieszkało 4 kmieci w Rumii zaś 12. Przeciętna wielkość gospodarstw chłopskich w obu wsiach była taka sama- ok. 3 łanów.

 1637r-    pojawia się nazwa Wielki Tuchom.

1772r-    I rozbiór Polski. Zgodnie z Traktatem Rozbiorowym Tuchom i przyległe wsie zostają przydzielone państwu           pruskiemu, rządzonemu przez Fryderyka II.

1773r-    urzędowo przyjęto nazwę Gross-Tuchom (wielki Tuchom) ale w dokumentach kościelych funkcjonowała              polska nazwa Tuchom oraz Klein-Tuchom (Mały Tuchom), czyli Tuchomek. Postanowiono obsadzić te oraz przyległe tereny osadnikami z Niemiec.

1780r-    Tuchom i Tuchomek liczył 85 katolików i 10 ewangielików. W Tuchomiu mieszkali mieszkańcy o  nazwiskach Lorentz, Jurgen Preitz, Jurgen Lipka, Adam Haevelt ,Epharaim Belling, Johann Wendt, Christian  Koss, Józef Mechrinowski. W Tuchomku mieszkali między innymi: Buliva, Parchem, Mrock, Prentka, Klitzkowski, Bartasch-Joseph, Johann, Jacob. Na podstawie wymienionych nazwisk i imion możnaby    przypuszczać, że połowę mieszkańców w obu miejscowościach stanowili Niemcy. Jednak niekoniecznie       świadczyło to o używanym przez nich języka niemieckiego a tym bardziej o ich świadomości narodowej.

1789r-    W Tuchomiu naliczono 7 gospodarstw domowych. W Tuchomku zaś naliczono 9 takich gospodarstw.

1818r-    Na skutek pruskiej reformy administracyjnej Tuchom wraz z Tuchomkiem weszli w skład powiatu  kartuskiego.

 1865r-    Tuchom liczył 102 mieszkańców, 8 domów mieszkalnych i 2 posiadaczy ziemskich.

                Tuchomek zaś liczył 134 mieszkańców,11 domów mieszkalnych i 4 posiadaczy.

1873r-    W Tuchomiu naliczono 15 gospodarstw domowych i 100 mieszkańców. Do tego w majątku znajdowało się          15 koni,58 szt. bydła, 524 owiec, 37 świń. W Tuchomku zaś naliczono 21 gospodarstw domowych i 131 mieszkańców. Do tego majątek liczył 23   konie,75 szt. bydła, 643 owiec, 41 świń i 13 pni pszczelich. Ogólnie zajmowano się hodowlą bydła,owiec i świń. Ponadto w Tuchomiu była stacja pocztowa.

1883r-    Tuchom- 14 gospodarstw domowych i 85 mieszkańców.

                Tuchomek- 25 gospodarstw domowych i 165 mieszkańców.

 1892r-    Tuchom- 14 gospodarstw domowych i 93 mieszkańców.

                Tuchomek- 25 gospodarstw domowych i 146 mieszkańców.

1895r-    Tuchom został przydzielony do gminy Banino.

                 Pod koniec XIXw została zbudowana szosa biegnąca od Żukowa do Chwaszczyna przez naszą wieś.

                Od Tuchomia utwardzony był odcinek drogi szosy przez LIsie Błota na Karczemki (dzisiejsza Tuchomska).

1909r-    Tuchom stanowił rycerskie dobro, a posiadaczem tegoż majątku był Franz Boelcke (właściciel Barniewic).

                Zajmowano się głównie chowem świń oraz młodego tucznego bydła.

                Od tego też roku posiadaczem majątku Tuchomek został Wiktor Giersberg. Wcześniej posiadaczem był Max        Kumm.   Zajmowano się hodowlą młodego tucznego bydła na sprzedaż. Zaczęto także specjalizować się w produkcji        mleka.

 1913r-    W Tuchomiu było 21 gospodarstw domowych. Majątek liczył wówczas 27 koni, 144 szt. bydła, 117 owiec,           149 świń, 8 pni pszczelich. Majątek ten obejmował ogólnie obszar około 475 ha. W tym ziemi ornej 339 ha.

                Tuchomek zaś liczył 21 gospodarstw domowych. Majątek wynosił 49 koni,159 szt. bydła,14 owiec,220 świń.

                Obejmował on wówczas ogólnie 520 ha.

 

                Przed I wojną światową Tuchom stanowił filię majątku barniewickiego.

 

1920r-    Wszedł w życie Traktat Wersalski, gdzie przyznano Polsce Pomorze. Na te tereny wchodzą wojska polskie             pod dowództwem Józefa Hallera, który oswobodził te tereny spod okupacji niemieckiej.

 

1929r-    Posiadaczem majątku Tuchom został Czarnecki. Nabył on majątek od Franza Boelcke, który był niejako            zmuszony do sprzedaży majątku tuchomskiego poprzez reformę rolną.

                Czarnecki był Polakiem (mówił literacką polszczyzną), katolikiem. Miał żonę oraz syna Zygmunta.        Wiadomo też,że Czarnecki miał brata, przebywającego w Niemczech. Czarneccy oprócz majątku                          tuchomskiego posiadali willę w Sopocie.

  

 

                               Majątek w Tuchomku w okresie międzywojennym posiadał Paul Winckelmann. Trudno powiedzieć        kiedy nabył On ten majątek. Być może stało to się przed I wojną światową.

                Winckelmann był Niemcem, ewangielikiem. Mówił w zasadzie tylko po niemiecku. Kaszubski trochę       rozumiał.

 

1933r-    Od Tuchomia zaczęto budować nową drogę przez Chwaszczyno do Gdyni, aby uzyskać lepsze połączenie            dla budującego się portu w Gdyni.

 

1935r-    Ukończono budowę szosy Kościerzyna-Gdynia biegnącą przez Tuchom(Obecna DK20).

 

1938r-    W majątku tuchomskim hodowano około 60 świń, 20 szt. bydła, w tym 12 krów dojnych. Do obróbki pola           około 100ha ziemi ornej używano koni. Zatrudniano 5 fornali, z których każdy miał do dyspozycji po 2 pary               koni. Maszyny rolnicze były napędzane elektrycznie. Prąd doprowadzony był linią z elekrtowni w Rutkach. 

                W majątku w Tuchomku chowano około 50-80 świń, 2 knury, okoł 80 szt. bydła, w tym 50szt.krów dojnych.

                Hodowano też konie pociągowe i 1 ogiera rasowego. Liczba źrebiąt wahała się około 30.

                Do obrabiania pól używano koni. Samochodów ani traktorów w majątku nie było.

 

                               W okresie międzywojennym Czarnecki nie angażował się w działalność polityczną. Jego ulubioną            rozrywką były polowania. Gdy przebywał w Tuchomiu to mieszkał w ,,Dworku,,.

                Dworek to dzisiejsza nasza szkoła podstawowa. Jak widać nie jest to zbyt okazały budynek. Odgrodzono             go           od szosy murowanym parkanem (pozostałości tego płotu stoją po dzień dzisiejszy). Pracownikami tego       majątku byli między innymi Jan Labuda, Józef Goryl.

                Do wybuchu II wojny Czarnecki ponoć nie zdążył spłacić należności za ten majątek, dlatego według      księgi wieczystej właścicielem domeny Tuchom byli Boelckowie. Zaś w okresie międzywojennym do majątku     w Tuchomku należało pół jeziora Tuchomskiego. Rybakiem służącym Winckelmanowi był Henryk Schober.       Na terenie majątku istniała też prymitywna cegielnia. Pracownikami majątku byli między innymi Franciszek           Krause, który był kowalem, Mejer był kołodziejem. Wymienić należy też rodzinę Grotów,Kąkol.

                Właściciele majątku mieszkali w Dworku nad jeziorem (dzisiejszy Dworek ,,Oleńka,,).

 

1939r-    1 września rozpoczęła się II wojna światowa. III Rzesza napadła na Polskę. Mieszkańcy Tuchomia i      Tuchomka słyszą odgłosy walki.  4 września wojska niemieckie, a dokładnie 2 pułk Landespolizei z Gdańska zajmują Tuchom i Tuchomek. Mieszkańcy wstając rano widzą żołnierzy niemieckich.  W tym też dniu zostają spalone budynki w pobliskim Chwaszczynie. W odwecie za nocny wypad wojsk  polskich na Osowę. Spalono także Osowę i Kielno. Tego samego dnia wkraczają do naszych wsi żołnierze niemieccy z 374 pułku piechoty jako odwód. Po kilku dniach ruszą w stronę Gdyni i Koleczkowa.  Po zajęciu Tuchomia przez wojska niemieckie, Czarnecki zamieszkał na stałe w swojej willi w   Sopocie. Musiał ustąpić miejsca jako Polak trojhandlerowi,, nazwiskiem Zuk. Ten rozumiał po kaszubsku i po polsku,ale oficjalnie posługiwał się tylko językiem niemieckim. Do rozmów z robotnikami używał tłumacza. Na początku okupacji hitlerowcy dali spokój Czarneckiemu, gdyż jak wspomniałem wcześniej nie           angażował się w działalność polityczną. Póżniej Czarnecki wraz z żoną i synem trafił do obozu w Stutthof. Tam wszyscy troje zginęli. 
                               W czasie wojny Paul Winckelmann nie sprzyjał hitlerowcom. Nie reagował na hitlerowskie  pozdrowienia. Odpowiadał na normalne Guten Tag. Wybronił między innym Franciszka Krause od służby        wojskowej, jako niezbędnego dla utrzymania produkcji we folwarku. Wspomagał też partyzantów, którzy  działali na tym terenie.  Pan Winckelmann był dwukrotnie żonaty. Miał trzech synów i jedną córkę. Dwóch synów było z pierwszego małżeństwa pani Winckelmannowej (z Oesterreichem). Jeden z synów państwa Winckelmannów,  Klaus zginął w wieku 18 lat jako żołnierz niemiecki w czasie Powstania Warszawskiego.

1942r-    Zniemczono nazwę Tuchom na Grosstuchheim(dom rodzinny).
 
1945r-    Wojna zbliżała się ku końcowi. Na początku marca mieszkańcy Tuchomia i Tuchomka słyszą wyrażnie                zbliżający się front. To wojska radzieckie nacierają i wyzwalają kolejne miejscowości.
                10 marca widać pierwszych żołnierzy radzieckich wkraczających do Tuchomia. Czerwonoarmiści wyglądali         żałośnie. Brudni,w łachmanach,nogami owiniętymi szmatami... Taki oto widok zobaczyli mieszkańcy     widząc swoich ,,wyzwolicieli,,.  Gdy przyszli Rosjanie Winckelmann jakiś czas się ukrywał. Jego żonę, która pozostała na miejscu  Ruscy zgwałcili. Gwałty, rabunki, morderstwa, zabieranie mienia, tym zajmowali się Rosjanie. Osiemdziesiąt       sztuk bydła zniknęło z majątku w Tuchomku w dwa dni po wkroczeniu Rosjan.  W domu Franciszka Krause, stojącym na uboczu wsi, Rosjanie urządzili szpital .Dowozili rannych rozklekotanym wozem. Zdarzało się, że nawet ze ,,szpitala,, lżej ranni wyskakiwali na chwilę, żeby zgwałcić  którąś z przechodzących kobiet.
                W ,,szpitalu,, ciężko rannych własnych rosyjskich żołnierzy ,,starszina,, dobijał strzałami z broni. Na  zwróconą uwagę odpowiedział: „U nas ludiej mnogo.” Zmarłych albo dobitych sołdatów chowano kilkaset metrów dalej, na skraju lasu. Po wojnie przeniesiono ich na cmentarz do Żukowa.  W tym czasie niektórzy mieszkańcy widywali tułającego się po okolicy pana Winckelmana. Wkrótce po  wojnie państwo Winckelmann, wraz z trójką dzieci zostało deportowane do Niemiec.(Pan Wilckelmann zmarł    w latach powojennych,zaś jego żona znacznie później, bo w 1998r. Jeden z jej synów z pierwszego małżeństwa bywał często w Polsce, jako dostawca towaru ciężarowym samochodem).
 Tego też roku Tuchom wszedł w skład nowo utworzonego województwa gdańskiego.
                               Po II wojnie światowej tuchomski majątek był mocno zrujnowany. Większość ziemi początkowo             rozparcelowano pomiędzy rodziny robotników folwarcznych. Nie wszystko dało się rozparcelować od   razu,       więc część ziemi i ocalałych zabudowań tworzyła tzw. resztówkę majątku (upaństwowionego).
                              W latach 50 w Tuchomiu powstało kółko rolnicze. Kółkiem kierował pan Kurkowski, ale potem przy      okazji następnego etapu ,,budowy socjalizmu”wrócono do parcelacji.
                              Majątek ziemski w Tuchomku po II wojnie upaństwowiono, a następnie pod koniec lat 50         bankrutujący PGR rozparcelowano na mniejsze kawałki. Z parcelacją wiążę się mała afera. Otóż na wiejskim         zebraniu władze powiatowe poparły sprzedaż resztówki majątku  państwu  Chrzanowskim, przedwojennych            posiadaczy cegielni w Osowej.
                               Pan  Jan Chrzanowski obiecał wybudować na miejscu fabrykę marmolady i zatrudnić 50 osób. W ten    sposób Chrzanowscy nabyli dworek i znaczniejszą część ziemi. Resztę rozparcelowano pomiędzy          mieszkańców wsi. Fabryka oczywiście nie powstała. Chrzanowscy póżniej sprzedali tę resztkę Tuchomka i          przenieśli się do Sopotu.

1954r-    Zniesiono Gminę Banino, do której należał Tuchom i utworzono Gromady. Tuchom został przydzielony do          Gromady Chwaszczyno.

1959r-    Państwo Irena i Edward Suchorz doprowadzają do otwarcia szkoły w Tuchomiu, jako filii szkoły             podstawowej w Karczemkach. Kierownikiem szkoły zostaje p. Edward Suchorz.

1962r-    Firma Elanex z Częstochowy kupiła od państwa polskiego nieruchomość wydzieloną z PGR, z dostępem do          jeziora o powierzchni około 3,5ha.W skład zakupionej posiadłości wszedł między innymi dworek, dom dla            pracowników, kurnik. Wymienione budynki wyremontowano i przystosowano do celów turystycznych.

1975r-    Tuchom i Tuchomek włączony do gminy Żukowo.

1981r-    Stan wojenny w Polsce. Na krótki okres szkołę zajmuje jednostka wojskowa ze Słupska.

1988r-    Sołtysem zostaje pan Zbigniew Lidzbarski (funkcję sołtysa sprawuje po dzień dzisiejszy,wcześniej           sołtysami byli między innymi Feliks Szutenberg, Antoni Labuda).

 1990r-    Umiera pierwszy dyrektor szkoły p. Edward Suchorz. Pochowany zostaje na cmentarzu w Chwaszczynie.

1997r-    W wyniku bankrutctwa firmy Elanex kompleks wypoczynkowy w Tuchomku kupili państwo Pośpieszny z           Chwaszczyna.   Kompleks przekształcili w działalność całoroczną nadając mu nazwę-Dworek,,Oleńka,,.

1999r-      Tuchom z Tuchomkiem wchodzą w skład nowo powstałego województwa pomorskiego.

 2000r-    Liczba ludności obu miejscowości liczy 695 osób.

2010r-    Liczba mieszkańców wynosi 1011 osób.

2011r-    1024 wynosiła liczba mieszkańców.

 

                               Kościoła w Tuchomiu nigdy nie było.
                             Odnotować trzeba, że przez Tuchom przepływa rzeka Strzelenka (Strzelniczka).W czasach         średniowiecza (XIII- XIVw.) nosiła nazwę Warznica. 
                               Dodam, że Tuchomskie Jezioro nazywano w wiekach XIII do XV też Jeziorem Warzno. Nazwa                 jez.                 Tuchomskie  pojawia się w dokumentach chyba dopiero w XIX wieku. Obok nazwy jez. Tuchomskiego istniała również nazwa  jez. Tuchomko.
                               Od pierwszej wzmianki o Tuchomiu mijają 723 lata. Przez ten okres czasu zmieniała się nazwa jak i       sama wieś. W Tuchomiu pozostały jeszcze ślady historii, między innym pozostałości po wspomnianych dwóch              majątkach.
                               Z czasów II wojny światowej można zobaczyć jeszcze okopy w lesie. A co najważniejsze żyją jeszcze     świadkowie pamiętający czasy przedwojenne.

                               Być może są jakieś wydarzenia z dawnych lat,osoby,których nie opisałem(warte wzmianki),ale                takowych  wydarzeń nie znalazłem.